Nhà Đầu Tư Việt Nam Giao Dịch Crypto Tại Sàn Không Được Cấp Phép: Nguy Cơ Bị Tịch Thu Hoặc Hình Sự

5 min read

Theo Nghị quyết 05/2025/NQ-CP

(ban hành ngày 09/9/2025), Việt Nam quy định việc giao dịch tài sản mã hóa (như token hóa trên blockchain, không phải chứng khoán hoặc tiền pháp định) phải thực hiện thông qua các tổ chức được Bộ Tài chính cấp phép trong giai đoạn thí điểm 5 năm (2025-2030). Dưới đây là thông tin về việc tịch thu hoặc xử lý hình sự nếu giao dịch tại các sàn không được cấp phép:

1. Quy định về giao dịch tại sàn được cấp phép

Yêu cầu bắt buộc: Theo Điều 7 và Điều 8 của Nghị quyết 05/2025, tổ chức cung cấp dịch vụ giao dịch tài sản mã hóa (VASP - Virtual Asset Service Provider) phải được Bộ Tài chính cấp giấy phép và đáp ứng tiêu chuẩn an toàn công nghệ thông tin cấp độ 4. Nhà đầu tư (Việt Nam và nước ngoài) chỉ được phép giao dịch qua các sàn được cấp phép này, sử dụng VND và tuân thủ quy định AML/KYC (chống rửa tiền, nhận diện khách hàng).
Hạn chế: Giao dịch tài sản mã hóa ngoài các sàn được cấp phép bị coi là không hợp pháp trong khuôn khổ thí điểm.

2. Tịch thu hoặc xử lý hình sự nếu không giao dịch tại sàn được cấp phép

🔥Tịch thu tài sản:
Nghị quyết 05/2025 không quy định rõ ràng việc tịch thu tài sản mã hóa nếu giao dịch tại sàn không được cấp phép. Tuy nhiên:

Nếu phát hiện hoạt động giao dịch trái phép (ví dụ: qua sàn quốc tế không được cấp phép tại Việt Nam), Bộ Tài chính có quyền tạm ngừng hoặc đình chỉ hoạt động của tổ chức liên quan (Điều 10). Tài sản mã hóa có thể bị phong tỏa tạm thời trong quá trình điều tra nếu liên quan đến hành vi vi phạm pháp luật (như rửa tiền, lừa đảo).
Theo Bộ luật Dân sự 2015 và các quy định về quản lý tài sản, tài sản mã hóa được coi là tài sản hợp pháp. Tuy nhiên, nếu được sử dụng trong hoạt động bất hợp pháp (như tài trợ khủng bố), tài sản có thể bị tịch thu theo Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017).

🔥Xử lý hình sự:

Hành vi vi phạm: Giao dịch tại sàn không được cấp phép có thể bị coi là vi phạm hành chính hoặc hình sự nếu liên quan đến các hành vi nghiêm trọng như:
- Rửa tiền (Điều 324, Bộ luật Hình sự): Phạt tù từ 1-7 năm, tịch thu tài sản.
- Lừa đảo chiếm đoạt tài sản (Điều 174): Phạt tù từ 2-7 năm hoặc cao hơn, kèm tịch thu tài sản.
- Tổ chức hoạt động kinh doanh trái phép (Điều 192): Phạt tiền từ 500 triệu đến 5 tỷ VND hoặc tù từ 6 tháng đến 3 năm.
Quản lý nhà nước: Bộ Tài chính, phối hợp với Ngân hàng Nhà nước (NHNN) và Bộ Công an, có quyền điều tra, xử lý các tổ chức/cá nhân vi phạm. Các sàn không phép (đặc biệt sàn quốc tế) không được bảo vệ pháp lý tại Việt Nam, và người dùng có thể chịu rủi ro mất tài sản mà không được bồi thường.
Cảnh báo: Nghị quyết nhấn mạnh việc kiểm soát để tránh lừa đảo (rug pull, pump-and-dump). Giao dịch ngoài sàn được cấp phép dễ bị lợi dụng, dẫn đến rủi ro bị xử lý hình sự nếu liên quan đến hoạt động bất hợp pháp.

3. Thực tế và rủi ro

Khó khăn trong thực thi: Việt Nam không cấm sở hữu tài sản mã hóa, nhưng giao dịch ngoài sàn được cấp phép có thể bị coi là không tuân thủ pháp luật. Tuy nhiên, việc giám sát các sàn quốc tế (như Binance, Coinbase) khó khăn do tính phi tập trung của blockchain và ví cá nhân.
Rủi ro cho nhà đầu tư: Nếu giao dịch trên sàn không phép, nhà đầu tư có thể:
- Mất quyền lợi pháp lý (không được bảo vệ khi xảy ra tranh chấp).
- Gặp rủi ro tài sản bị phong tỏa nếu cơ quan chức năng điều tra.
- Bị phạt hành chính hoặc truy cứu hình sự nếu liên quan đến rửa tiền/lừa đảo.
Lời khuyên: Chỉ giao dịch qua các tổ chức được Bộ Tài chính cấp phép (danh sách sẽ được công bố); lưu ý kiểm tra KYC và báo cáo thuế để tránh rủi ro pháp lý.
🔥Tịch thu: Không quy định trực tiếp tịch thu tài sản mã hóa nếu giao dịch ngoài sàn phép, nhưng tài sản có thể bị phong tỏa trong quá trình điều tra nếu vi phạm pháp luật.
🔥Xử lý hình sự: Có thể áp dụng nếu giao dịch liên quan đến rửa tiền, lừa đảo, hoặc kinh doanh trái phép (theo Bộ luật Hình sự)