Tìm Hiểu Về Quy Định Tài Sản Số Ở Việt Nam
Việt Nam đang chuyển từ "vùng xám" pháp lý sang khung pháp lý rõ ràng, thận trọng để bảo vệ nhà đầu tư và thúc đẩy phát triển kinh tế số. Trước năm 2025, tài sản số (đặc biệt tiền mã hóa) chưa được định nghĩa cụ thể, chỉ cấm sử dụng làm phương tiện thanh toán (theo NHNN), nhưng được coi là tài sản dân sự. Đến năm 2025, các quy định chính được ban hành như sau:Các văn bản pháp lý chính (cập nhật đến tháng 10/2025):
Luật Công nghiệp công nghệ số 2025
(thông qua ngày 14/6/2025, hiệu lực từ 01/01/2026):
Lần đầu tiên định nghĩa và phân loại tài sản số một cách toàn diện. Luật này áp dụng cho cơ quan, tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước tham gia công nghệ số tại Việt Nam. Tài sản số được bảo hộ như quyền tài sản theo Bộ luật Dân sự, Sở hữu trí tuệ và pháp luật liên quan.
Phân loại: (i) Tài sản ảo trên môi trường điện tử (dùng cho trao đổi/đầu tư, không bao gồm chứng khoán, tiền pháp định số); (ii) Tài sản mã hóa (sử dụng blockchain/sổ cái phân tán); (iii) Tài sản số khác.
Quyền lợi: Bảo vệ quyền sở hữu, chuyển giao; ưu đãi thuế, hỗ trợ R&D cho doanh nghiệp công nghệ số.
Nghị quyết 05/2025/NQ-CP
(ban hành ngày 09/9/2025, hiệu lực ngay):
Triển khai thí điểm thị trường tài sản mã hóa trong 5 năm (đến 2030), sau đó tiếp tục vận hành đến khi có luật mới. Đây là bước đột phá, tạo hành lang pháp lý cho giao dịch tài sản mã hóa (không phải tiền pháp định).
Nguyên tắc: Thận trọng, kiểm soát, minh bạch, an toàn; bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư.
Đối tượng: Tổ chức phát hành/cung cấp dịch vụ (doanh nghiệp Việt Nam dưới hình thức TNHH/CTCP); cá nhân/tổ chức Việt Nam và nước ngoài tham gia đầu tư.
Hoạt động thí điểm:
Chào bán/phát hành: Phải công bố bản cáo bạch ít nhất 15 ngày trước; giao dịch bằng VND.
Thị trường giao dịch: Qua tổ chức được cấp phép; chuyển tài sản mã hóa về Việt Nam trong 6 tháng sau cấp phép đầu tiên.
Dịch vụ: Bao gồm lưu ký, thanh toán, tư vấn; phải tuân thủ AML/KYC (chống rửa tiền).
Quản lý nhà nước: Bộ Tài chính giám sát, tạm ngừng/đình chỉ hoạt động vi phạm; giải quyết tranh chấp qua thương lượng, trọng tài hoặc tòa án Việt Nam.
Cấm: Sử dụng tài sản mã hóa làm phương tiện thanh toán; không bao gồm chứng khoán hoặc tiền pháp định.
Các quy định liên quan khác:
Nghị định 52/2024/NĐ-CP (hiệu lực từ 2024): Định nghĩa tiền điện tử (e-money) là giá trị VND lưu trữ điện tử, đối ứng với tiền trả trước, nhưng không áp dụng cho tiền ảo/mã hóa.
Quyết định 194/QĐ-TTg (2024): Yêu cầu hoàn thiện khung pháp lý tài sản số trước tháng 5/2025, tập trung AML/CFT và giám sát VASP (nhà cung cấp dịch vụ tài sản ảo).
Thuế và ưu đãi: Áp dụng thuế tương tự chứng khoán (thu nhập cá nhân/doanh nghiệp); ưu đãi miễn/giảm thuế cho R&D công nghệ số theo Luật CNCNS 2025.
Tóm tắt quy định:
Luật Công nghiệp công nghệ số 2025 lý Hiệu lực 01/01/2026 Nội dung chính về tài sản số/mã hóa Định nghĩa, phân loại; bảo hộ quyền sở hữu; ưu đãi phát triển.
Nghị quyết 05/2025/NQ-CP 09/09/2025 (thí điểm 5 năm) Thí điểm thị trường mã hóa: Phát hành, giao dịch, dịch vụ; quản lý Bộ Tài chính.
Nghị định 52/2024/NĐ-CP2024 Định nghĩa tiền điện tử (không bao gồm tiền ảo).
Tầm nhìn: Các quy định này giúp Việt Nam hội nhập quốc tế, thu hút đầu tư (giao dịch crypto Việt Nam >100 tỷ USD/năm), nhưng vẫn thận trọng để tránh rủi ro. Nhà đầu tư nên kiểm tra tổ chức được cấp phép và tuân thủ KYC để bảo vệ quyền lợi.